دانشجوی دکتری سیاستگذاری علم و فناوری، دانشکدة مدیریت و اقتصاد- تربیت مدرس - تهران - ایران
چکیده
افغانستان به‌عنوان همسایة همزبان شرقی ایران و کشوری با مشابهت‌های فراوان مذهبی و فرهنگی و نیز موطن میلیون‌ها مهاجر ساکن ایران، اهمیتی فراوان برای ایران و مردم آن دارد. فارسی‌زبان بودن برخی اقوام ساکن افغانستان، بخصوص هزاره‌ها، توییتر فارسی را به محفلی مناسب برای ارتباط افغان‌ها و ایرانیان و اظهار نظر دربارة مسائل یکدیگر تبدیل کرده است. در نوشتة حاضر، کارزارهای مهم توییتر فارسی دربارة افغانستان و مسائل افغان‌ها از تیر 1399 تا تیر 1400 با روش‌های رایج تحلیل شبکه‌های اجتماعی - از جمله تحلیل محتوا، تشکیل شبکه‌های بازنشرکنندگان و دنبال‌کنندگان، خوشه‌بندی خودکار کاربران این شبکه‌ها و بررسی ملیت و گرایش سیاسی اعضای هر خوشه - بررسی شدند تا مسائل مورد توجه در این کارزارها، گروه‌های شرکت‌کننده و کاربران مؤثر آن‌ها مشخص گردد. همچنین، برخی کارزارهای توییتری پس از سیطرة مجدد طالبان با این کارزارها مقایسه شد. براساس یافته‌های پژوهش حاضر، محکوم کردن حملات تروریستی، سوگواری برای کشته‌شدگان و همدردی با بازماندگان رایج‌ترین موضوعاتی بوده‌اند که کارزارهای توییتری فارسی‌زبان را حول مسائل افغانستان شکل داده‌اند. همچنین، تنوع شرکت‌کنندگان در کارزارهای مختلف متفاوت بوده است؛ اما در مجموع، کاربران افغان در کنار روزمره‌نویسان ایرانی و همة گروه‌های سیاسی ایرانی فعال در توییتر فارسی در این کارزارها مشارکت کرده‌اند. علاوه بر این، در این پژوهش مؤثرترین کاربران شرکت‌کننده در این کارزارها معرفی شدند.
)